lunes, 27 de septiembre de 2010

Quen canta no teu fogar?

A pregunta que serve de título as seguintes reflexións pode ter, e ten, múltiples intencións, porque un fogar no que se canta habitualmente é un fogar sen dúbida no que a música ocupa un lugar porque se da o clima axeitado.

Fai agora dez anos fixen unha enquisa ó meu alumnado de secundaria sobre este particular.O achádego foi comprobar como en dous de cada dez fogares( no 20% do total) ningúen cantaba, o que xa me preocupou daquela e provocou que escribira e publicara un artigo.Acabo de facer outra enquisa o meu alumnado nun centro de secundaria que dista tres mil metros do outro.O resultado é francamente abraiante por negativo xa que os alumnos declaran que ninguén canta no seu fogar na metade dos casos...Que está pasando?...Podemos aquí dar varias e razoables explicacións pero o pior é que o resultado é o que é: a paulatina desaparición do hábito de cantar nas familias do noso país.Esta sociedade do benestar para algúns máis que para outros, provoca en tódolos ámbetos, o musical incluido, o consumo pasivo e menos dende logo a creatividade, o arte, a música, a canción.Hai que estar todo o día cos auriculares nas ourellas intentando escoitar os centos de melodías que un pode baixar pola rede, pero cantar é algo que só poden facer profesionais...A desaparición do hábito de cantar é un síntoma máis da enfermidade desta sociedade, os profesores de música temos agora máis razón de ser que nunca porque quizais podemos ser os únicos que provoquen esa actividade nas vidas dos nenos e nenas- homes e mulleres do futuro-a mín non me gustaría que os meus netos viviran nun fogar onde ninguén cantara nunca.E a vós?

sábado, 25 de septiembre de 2010

ANA KIRO : A ESTRELA DO POP GALEGO



Non tiven a oportunidade de coñecer persoalmente a Mª Dolores Casanova (Ana Kiro), pero dende que decidín investigar a fondo as gravacións da música galega a miña percepción desta muller mudou totalmente...No ambiente quizais "purista" ou máis achegado á música tradicional ou folk, a música lixeira galega encarnada perfectamente na súa vertente feminina en Ana Kiro, non tiña demasiados entusiastas. É certo que nos finais da época franquista o pop galego podía actuar de contrapeso a esa canción galega de protesta visible no colectivo de "Voces Ceibes", pero tamén é certo que os artistas galegos que libremente elixiron a vía Pop para manifestar a súa galeguidade non eran en absoluto colaboradores políticos da ditadura ainda que esta poidera usalos nalgún momento, Bernardo Xosé (agora membro do grupo "A Roda") pode ser outro exemplo deste comentario, el mesmo confesoume como ser "popeiro galego" naqueles tempos significaba certo ninguneo cara a eles por parte dos que crían naquel contexto que había que ser belixerante cantando en galego...Sexa así ou non eu fun coñecendo pouco a pouco a realidade sonora, musical e artística desta muller grazas as moitísimas gravacións que dela se teñen editado, primeiro con Belter, logo con Olympo e despois con outras e por ela mesma.No meu arquivo é a que ten o primeiro posto de edicións discográficas na música galega xa que a día de hoxe contabilizo 41 edicións discográficas distintas, prácticamente o dobre que outro exemplo da música galega senlleiro: Milladoiro.Así as cousas non queda máis remedio que recoñecer obxectivamente a Ana Kiro o seu gran peso específico no apartado Pop feminino no que ela é a estrela sin paliativos na historia da música galega.O marxe de gustos ou afinidades a súa aportación á música e a cultura galegas ten unha trascendencia indiscutible e será sempre unha referencia inexcusable.Grazas Ana Kiro.Seguirás con nós para sempre.
Xaime Estévez
















jueves, 16 de septiembre de 2010

SOTO DEL REAL

Si me preguntaran cuál ha sido la experiencia pedagógica más especial en mis casi 30 años de profesión seguramente tendría que hablar de Soto del Real.En el verano de 2008 fui invitado por la Dra. Pilar Lago a participar en los cursos organizados por ella y por la UNED en este centro penitenciario madrileño, y así "tuve ocasión" de entrar por vez primera en una cárcel.Tenía que impartir unas sesiones sobre historia de la música y música popular a un auditorio formado por internos de ese centro en dos días consecutivos.No tenía ningún tipo de experiencia previa al respecto ni prejuicios de ningún tipo por lo que quizás viví especialmente esas jornadas.
Lo primero que llama la atención y te hace consciente de que accedes a un lugar diferente son los diversos controles por los que tienes que pasar (tres si mal no recuerdo) para por fin llegar al interior, recuerdo que tuve problemas para poder introducir la zanfona por las puertas giratorias. Una vez dentro y con el alumnado dispuesto a escuchar te percatas de que su aspecto es "normal" y hasta refinado en algunos casos y piensas que no es tan difícil-sino más bien todo lo contrario- que alguien se desvíe por alguna senda equivocada en un momento de su vida y vaya a parar ahí por un tiempo lo que te hace reflexionar y pensar
también que fuera habrá mucha gente que haya hecho más "merecimientos" que los que allí estaban en ese momento...
Supongo que el hecho de asistir a ese curso de sensibilización musical les estaba sirviendo para alcanzar lo antes posible la libertad y su reinserción, el caso es que a pesar de lo que estoy comentando había matices que hacían distinto aquel curso de otros a los que haya asistido.
Primero, que nadie tenía prisa por marchar de las sesiones lo que, podeis suponer, motiva un montón al docente porque le eleva automáticamente su autoestima profesional.Estaba claro que mi presencia allí era algo así como un viento de libertad y también caí en la cuenta de que en esos momentos ellos se sentían "libres" en aquella actividad que les hacía olvidar su cautividad, cautividad que seguramente volverían a recordar en el momento que saliesen de la charla .
Segundo, el interés que en general mostraban por lo que estaban escuchando, haciendo preguntas muy pertinentes y dejándome comprobar como algunos de ellos poseían un nivel cultural alto previo o adquirido allí mismo.Preguntas que continuaban una vez terminaba oficialmente el tiempo del curso. Recuerdo también que les impactó el sonido y plasticidad de la zanfona, instrumento que utilicé tanto para la sesión de historia de la música como para la de música popular.
Tercero, la participación en las actividades propuestas, especialmente en las que invitaban a cantar y a bailar.La profesora Pilar Lago supo magistralmente conducir sus sesiones (en las que yo también participé como un alumno más)y más de uno pasó de la perplejidad al regocijo de estar bailando con compañeros y compañeras (y con los profesores) en una auténtica fiesta que les estaba haciendo gozar de un día distinto y cercano quizás a los que les gustaría pasar en un futuro fuera de allí.
Me comentaron una vez que concluí mis clases que entre el alumnado había quien estaba a punto de salir y otros que cumplían condena por cuestiones muy serias, yo desde luego siempre les deberé gratitud a todos y a la Dra. Pilar Lago por haberme permitido compartir con ellos mi libertad.

martes, 14 de septiembre de 2010

A Gaita no Eido da Música 23 aniversario



Vai unha referencia do meu primer libro publicado xa que me pediron esta información.O libro que xa cumpre os 23 aniños é un referente ineludible na bibliografía para gaita galega existente e un material pedagóxico plenamente vixente na actualidade.Espero que siga sendo útil moito máis tempo.

A gaita no eido da música
Xaime Estévez Vila
Editorial
Vigo. Auto-edición, 1987
Descripción
Rústica; 180 páxs.; 21 x 30
ISBN / ref
84-404-0315-1
Sinopse
Este libro xorde da experiencia docente no Conservatorio Superior de Música de Vigo onde Xaime Estévez exerceu a docencia deste instrumento entre 1983 e 1988, substituíndo o que foi primeiro mestre de gaita galega dun Conservatorio Henrique Otero. Historicamente é o primeiro método para o ensino da gaita que trata sistematicamente aspectos didácticos e musicais específicos como por exemplo o manexo de fol ou a escritura correcta para gaita. Todas as pezas propostas en catro niveis de dificultade foron testadas pedagoxicamente nas súas propias clases polo que a súa pertinencia como repertorio pedagóxico é clara, sendo bibliografía xa clásica e imprescindible para calquera interesado na aprendizaxe da gaita con total vixencia e uso actual pese a terse editado por primeira vez no ano 1987 cando o profesor Estévez contaba só con vintetrés anos de idade.
Rubrican a importancia cultural e pedagóxica deste traballo a portada principal elaborada polo artista Francisco Mantecón, os gravados interiores polo pintor Miguel Fernández, a presentación feita no seu día deste libro polo insigne Xosé Filgueira Valverde, e o feito de estar prologado polo musicólogo José López Calo quen di literalmente:
“Este libro nació de las clases del autor en el Conservatorio de Vigo. Y este hecho explica la característica general del mismo : La claridad pedagógica que, justo es confesarlo, sobresale ampliamente respecto de otros métodos similares”.
(actualmente pola rede creo que podedes conseguilo en Arco Iris, Andel ou Limiar)